Dil ve Konuşma Terapisti Cennet Tuğba İnce, çocuklar ve yetişkinlerle bireysel ihtiyaçlara yönelik terapi süreçleri yürüten, gelişime açık ve sosyal bir terapisttir. Edindiği teorik bilgileri çeşitli deneyimleriyle pekiştirmiştir. Tüm alanlarda çalışma fırsatı bulmasına rağmen, özellikle ses bozukluğu ve yutma-dil bozukluğu alanlarına ilgi duymaktadır. Bilimsel temelli yöntemlerle bireyin iletişim ve yutma becerilerini desteklemeyi ve iş birliğiyle sürdürülebilir ilerlemeler sağlamayı hedeflemektedir. Mesleki gelişimini sürekli kılmak adına güncel eğitim ve yayınları takip etmekte, ekip çalışmasına değer vermektedir.
Dil ve Konuşma Terapisinde Uzmanlık Alanları
Gecikmiş Dil ve Konuşma
Bazı çocuklar akranlarına kıyasla ilk sözcüklerini daha geç çıkarabilir veya cümle kurma becerileri daha yavaş gelişebilir. Bu durum gecikmiş dil ve konuşma olarak adlandırılır. Terapi sürecinde çocuğun mevcut dil becerileri değerlendirilir, yaşına uygun iletişim hedefleri belirlenir ve oyun temelli etkinliklerle dil gelişiminin desteklenmesi sağlanır. Böylece yaşı düzeyinde konuşma gelişimi sağlanır.
Gelişimsel Dil Bozukluğu
Gelişimsel dil bozukluğu, çocuğun yaşıtlarına göre dil becerilerinde belirgin farklılıklar göstermesiyle ortaya çıkar. Sözcük dağarcığı, cümle kurma, anlatım veya dili anlama alanlarında güçlükler görülebilir. Terapi sürecinde çocuğun güçlü yönleri üzerinden ilerlenir ve dil becerilerinin günlük yaşama aktarılması hedeflenir.
İkincil Nedenlere Bağlı Dil Bozuklukları
Bazı çocuklarda dil ve konuşma becerileri, otizm spektrum bozukluğu, Down sendromu veya başka gelişimsel durumlar gibi nedenlere bağlı olarak farklı şekilde gelişebilir. Bu durumda terapi, çocuğun bireysel ihtiyaçlarına göre yapılandırılır. Amaç, hem dil ve iletişim becerilerini hem de sosyal etkileşim becerilerini desteklemektir.
● Otizm Spektrum Bozukluğu
Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda iletişim, etkileşim ve sosyal becerilerde farklılıklar görülebilir. Terapi sürecinde çocuğun iletişim motivasyonunu artırmak, anlamlı sözel veya alternatif iletişim yollarını geliştirmek hedeflenir. Aile desteği ve çevresel düzenlemeler de sürecin önemli bir parçasıdır.
● Down Sendromuna Bağlı Dil ve Konuşma Bozuklukları
Down sendromuna sahip çocuklar genellikle iyi bir sosyal iletişim potansiyeline sahip olsalar da, dil ve konuşma gelişiminde gecikmeler yaşayabilirler. Terapi sürecinde artikülasyon, sözcük dağarcığı, cümle kurma ve akıcı iletişim becerileri desteklenir.
Konuşma Sesi Bozuklukları
Çocukların konuşmalarında seslerin yanlış ya da anlaşılmaz şekilde üretilmesi artikülasyon bozuklukları olarak adlandırılır. Seslerin kurallara uygun kullanılmaması ise fonolojik bozukluklar kapsamında değerlendirilir. Ayrıca, motor planlama güçlüğüne bağlı olarak seslerin çıkarılmasında yaşanan zorluklar çocukluk çağı konuşma apraksisi ile açıklanır. Bu alanlarda yapılan terapi çalışmalarıyla çocuğun konuşmasının daha anlaşılır ve akıcı hale gelmesi hedeflenir.
Akıcılık Bozuklukları
Konuşmanın doğal akışı çeşitli nedenlerle bozulabilir. Kekemelik (ses, hece veya sözcüklerin tekrarı, uzatmalar, bloklar), hızlı-bozuk konuşma (cluttering) (çok hızlı ve düzensiz konuşma nedeniyle anlaşılırlığın düşmesi) akıcılık bozukluklarına örnektir. Terapi sürecinde kişinin konuşma hızını düzenlemesi, akıcı konuşma tekniklerini öğrenmesi ve konuşma esnasındaki kaygının azaltılması hedeflenir.
Edinilmiş Dil Bozuklukları
Bazı durumlarda dil ve iletişim becerileri doğuştan değil, sonradan yaşanan sağlık sorunlarına bağlı olarak etkilenebilir. Bu tür bozukluklar edinilmiş dil bozuklukları olarak adlandırılır. Kurumumuzda tüm bu bozukluklara yönelik terapi hizmeti verilmektedir. Bunlar;
● Afazi: Genellikle inme, beyin tümörü veya beyin hasarı sonrası ortaya çıkar. Kişinin konuşma, anlama, okuma ve yazma becerilerinde güçlükler görülür. Terapi, dilin tekrar kazanılması ve iletişim becerilerinin güçlendirilmesine odaklanır.
● Bilişsel İletişim Bozuklukları: Travmatik beyin hasarı veya nörolojik hastalıklar sonrası ortaya çıkabilir. Dikkat, hafıza, problem çözme ve sosyal iletişim becerilerinde zorluklar görülebilir. Terapi sürecinde günlük yaşamda iletişimi kolaylaştıracak stratejiler geliştirilir.
● Travmatik Beyin Hasarı: Kaza, düşme veya benzeri nedenlerle oluşan beyin hasarı sonrası dil ve iletişim becerilerinde güçlükler meydana gelebilir. Terapi, bireyin hem dil hem de bilişsel iletişim becerilerini yeniden yapılandırmayı hedefler.
● Demans ve Alzheimer: İlerleyici nörolojik hastalıklar, kişinin iletişim becerilerini de etkileyebilir. Terapi, mevcut becerilerin korunması, iletişimi destekleyici stratejiler geliştirilmesi ve ailelerin bu süreçte danışmanlık almasını sağlamayı amaçlar.
Ses Bozuklukları
Ses bozuklukları, sesin kalitesinde, perdesinde, şiddetinde veya kullanımında ortaya çıkan sorunlardır. Sesin kısık, çatallı, boğuk ya da zorlanarak çıkması en sık görülen belirtilerdir. Ses tellerinde nodül, polip gibi organik nedenler olabileceği gibi yanlış ses kullanımı da bu bozukluklara yol açabilir. Terapi sürecinde sesin doğru kullanımı için ses terapisi uygulanmaktadır.
Motor Konuşma Bozuklukları
Motor konuşma bozuklukları, konuşma için gerekli kasların hareketlerini planlama veya kontrol etme sürecindeki zorluklardan kaynaklanır.
● Apraksi: Beyin konuşma hareketlerini doğru sırada planlayamaz. Bu nedenle kişi sesleri doğru çıkaramaz, konuşma çabası zorlaşır.
● Dizartri: Konuşma kaslarının zayıflığı veya koordinasyon eksikliğine bağlı olarak sesler bozuk ve anlaşılmaz çıkar.
Terapi sürecinde konuşmanın daha anlaşılır ve akıcı hale gelmesi için bireysel çalışmalar yapılır.
İşitsel Rehabilitasyon ve Dil-Konuşma Terapisi
İşitme kaybı yaşayan bireylerde erken dönemde başlanan işitsel rehabilitasyon, dil ve konuşma gelişimi için kritik öneme sahiptir. İşitme cihazı veya koklear implant kullanan çocukların sesleri ayırt etmesi, sözcükleri öğrenmesi ve konuşma becerilerinin gelişmesi için terapi süreci yapılandırılır. Amaç, bireyin iletişim becerilerini en üst düzeye çıkarmaktır.
Dudak-Damak Yarıklarına Bağlı Rezonans Bozuklukları
Dudak-damak yarıkları, konuşma seslerinin üretimini ve rezonansını etkileyebilir. Bu durumda konuşmada burundan kaçan hava (hipernazalite), seslerin bozuk çıkması veya anlaşılırlığın düşmesi görülebilir. Terapi sürecinde doğru artikülasyon becerileri, rezonans kontrolü ve iletişim stratejileri üzerinde çalışılır.
Yutma Bozuklukları (Disfaji)
Yutma süreci farklı aşamalardan oluşur ve bu aşamalarda yaşanan güçlükler yutma bozukluğu olarak adlandırılır. Çocuklarda gelişimsel nedenlere, yetişkinlerde ise inme, beyin hasarı veya nörolojik hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Terapi sürecinde güvenli ve etkili yutma becerilerinin kazandırılması, gerekli beslenme düzenlemelerinin yapılması hedeflenir.
Beslenme Bozuklukları
Bazı çocuklar yaşlarına uygun şekilde beslenmekte zorlanabilir, sadece belirli gıdaları kabul edebilir ya da yemek sırasında aşırı seçicilik gösterebilir. Bu durum hem beslenme düzenini hem de aile yaşamını zorlaştırabilir. Terapi sürecinde çocuğun oral-motor becerileri, yiyecekleri kabul etme davranışı ve güvenli beslenme alışkanlıkları desteklenir.
